Zuid-Afrika heeft een slechte reputatie op het gebied van veiligheid. Het is belangrijk dat je dit in je achterhoofd houdt, maar dat betekent niet dat je niet volop kunt genieten van wat het land te bieden heeft. De misdaadcijfers van Zuid-Afrika liegen er niet om, het land staat in de top 10 van landen met de hoogste misdaadcijfers ter wereld. Dit heeft verschillende oorzaken, waaronder de grote armoede, ongelijkheid, werkeloosheid en sociale uitsluiting in het land. Net als in veel andere landen zijn toeristen in Zuid-Afrika het doelwit van kleine criminaliteit.
Helaas is criminaliteit het eerste waar veel mensen aan denken als ze de naam Zuid-Afrika horen. Dat is jammer, want het land heeft zo veel moois te bieden. Dit artikel is niet bedoeld om je aan te sporen naar een land te reizen waar je liever niet heen wil. Het is meer een eerlijke en praktische richtlijn voor de do's en don'ts tijdens een reis door Zuid-Afrika. Als Europese vrouw die de afgelopen vijf jaar in meerdere Afrikaanse landen heeft gewoond, heb ik me moeten aanpassen en moeten leren hoe ik kan zorgen voor mijn eigen veiligheid. Hier zijn een paar handige tips om je voor te bereiden op een goede reis door dit prachtige land.
Het is vooral belangrijk om op drukke en toeristische plekken je omgeving goed in de gaten te houden, want er kunnen zakkenrollers rondlopen. Zorg dat je geen zichtbare of makkelijk toegankelijke waardevolle spullen bij je hebt. Let goed op dat je niet wordt afgeleid of misleid en vertrouw op je onderbuikgevoelens als er iets niet in de haak lijkt te zijn.
Voorbeeld → Je bent op een toeristische plek en iemand wijst op iets op je kleding of in de buurt en stelt daar een vraag over. Hierdoor word je afgeleid en let je niet meer op je persoonlijke bezittingen, zodat een tweede persoon deze van je kan stelen. Dit kan bijvoorbeeld ook gebeuren als iemand zomaar een foto met jou wil nemen.
Daarnaast is het erg belangrijk om op je instinct te vertrouwen. Als je in een gebied loopt waar je je niet veilig voelt, keer dan om en ga terug naar waar je vandaan komt of naar een plek waar meer mensen zijn. Loop met je hoofd omhoog en houd je omgeving in de gaten. Hiermee straal je uit dat je alert bent en je niet laat overdonderen.
Voorbeeld → Je loopt door een stille straat en voelt dat iemand iets teveel aandacht aan je besteed. Als een vrouw die is opgegroeid in Europa, heb ik geleerd dat ik moet doen alsof ik aan de telefoon ben en iets moet zeggen zoals 'Ik ben zo thuis'. In Zuid-Afrika zou ik in deze situatie juist niet mijn telefoon tevoorschijn halen. Ik zou deze persoon recht aankijken en groeten om duidelijk te maken dat ik hem/haar in de gaten heb. Daarna zou ik een winkel of drukke plek binnengaan en daar blijven tot ik het gevoel heb dat ik veilig kan vertrekken.
Als je in een groep reist, zal de reisleider altijd goed op je veiligheid letten en de groep niet in gevaarlijke situaties brengen. Als je zonder reisleider reist, is het altijd een goed idee om je reisplannen te bespreken met iemand van je accommodatie of andere locals die je tijdens je reis tegenkomt. Zo zorg je dat je niet naar onveilige plekken gaat waar je voor onaangename verrassingen komt te staan.
Zuid-Afrikanen zijn ontzettend gastvrij en ontvangen graag gasten uit het buitenland. Ze zullen ook zeer eerlijk tegen je zijn over veiligheidsmaatregelen en voelen zich verantwoordelijk om je het juiste advies te geven voor je veiligheid. Ze kennen de gebieden als geen ander. Dus ze kunnen je niet alleen tips geven voor coole plekken om te bezoeken, maar ook vertellen naar welke plekken je zeker niet moet gaan en HOE je bepaalde plekken moet bezoeken. Townships worden bijvoorbeeld gezien als onveilige plekken. Als je ze echter overdag bezoekt, met een goed gekwalificeerde lokale gids, op een tour die is gericht op de community, kan dat een hele bijzondere en fijne ervaring zijn. Misschien zelfs wel het hoogtepunt van je reis!
Mocht je je in een onveilige en enge situatie bevinden, zoals een beroving, biedt dan vooral geen weerstand. Als iemand je bedreigt en om je telefoon vraagt, geef deze persoon je telefoon dan zo kalm mogelijk. Ja, je telefoon is waardevol, maar juist daarom heb je ook een reisverzekering. Het kan verleidelijk zijn om een manier te vinden om je waardevolle spullen te houden of de dader te vangen, maar het gevaar dat dat oplevert is nooit de moeite waard.
Breng jezelf niet onnodig in gevaar en maak de situatie niet traumatischer dan deze al is. Als je toch onvervangbare waardevolle spullen wilt meenemen, is het een goed idee om een nepportemonnee bij je te dragen met daarin een beetje geld en wat oude creditcards. Deze kun je dan aan de overvaller geven. Verberg je 'echte' creditcard bijvoorbeeld in je schoenen of onder je kleding.
Rijd alleen overdag en niet in het donker en doe voor de zekerheid de auto ook tijdens het rijden op slot. Het is vooral bij verkeerslichten belangrijk dat de auto op slot is en de ramen dicht zijn, want deze plekken zijn hotspots voor 'smash & grab' (diefstal van waardevolle spullen uit de auto). Het is ook belangrijk om waardevolle spullen buiten het zicht te bewaren, bijvoorbeeld in de afgesloten kofferbak.
Probeer altijd een beveiligde parkeerplaats te vinden en parkeer niet in donkere straten. Laat niets (munten, kleding, kabels) achter in je geparkeerde auto, want deze dingen kunnen een uitnodiging zijn voor onnodige auto-inbraak. Als je op straat parkeert, wordt je vaak geholpen door een 'car guard' die helpt bij het parkeren en je auto in de gaten houdt als je weg bent. Geef de car guard een klein bedrag als je vertrekt (het equivalent van ongeveer € 0,50 in lokale valuta) voor het bewaken van je auto.
Onderweg kun je natuurlijk stoppen bij tankstations en supermarkten. Blijf altijd alert, houd je omgeving in de gaten en vertrouw op je instinct. Als je onderweg een ongewone situatie tegenkomt (bijvoorbeeld een dier langs de weg, of iemand die om hulp vraagt), stop dan niet. Misschien voelt het wat ongemakkelijk, maar het kan helaas een val zijn om je auto te laten stoppen. Hetzelfde geldt als andere auto's op de weg je stopsignalen geven. Rijd in dit geval door tot het dichtstbijzijnde tankstation of politiebureau en controleer je auto daar.
Omdat je vaak door voor jou onbekende gebieden reist, is het altijd een goed idee om bij je accommodatie na te vragen of er bepaalde buurten/routes zijn die je moet vermijden wegens wegwerkzaamheden of slecht wegonderhoud. Check voor ritjes naar een nieuwe bestemming ook bij de locals welke route je het beste kunt nemen.